[Marka własna]
Komunikacja jest kluczowym elementem naszego codziennego życia. To dzięki niej wyrażamy myśli, emocje i potrzeby. Jednak nie każda osoba posiada zdolność swobodnego porozumiewania się. Zaburzenia komunikacji mogą dotyczyć zarówno mowy, jak i rozumienia języka, a także jego zapisu i odczytu. Problemy te mogą mieć różne podłoże, od fizjologicznego po środowiskowe, i wpływają na codzienne funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie. W tym artykule omówię najczęstsze zaburzenia komunikacji, takie jak te związane ze spektrum autyzmu, dysleksją, dysgrafią oraz innymi trudnościami w porozumiewaniu się.
Zaburzenia komunikacji w spektrum autyzmu
Osoby w spektrum autyzmu często mają trudności w komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Mogą doświadczać opóźnionego rozwoju mowy lub całkowitego jej braku, co utrudnia im codzienne interakcje. Nawet jeśli potrafią mówić, nierzadko dotyka ich problem z rozumieniem metafor, ironii oraz subtelnych niuansów językowych, co sprawia, że komunikacja z nimi bywa nieco trudniejsza. Niektóre osoby w spektrum doświadczają trudności w podtrzymywaniu rozmowy, wykazując tendencję do monologowania lub skupiania się na jednym, szczególnie interesującym ich temacie. Problemy mogą również dotyczyć kontaktu wzrokowego oraz gestykulacji, a nawet pozycji ciała wobec rozmówcy, które są istotnymi elementami niewerbalnej komunikacji. Niektóre osoby z autyzmem używają bardzo specjalistycznego słownictwa, chociaż tak naprawdę nie rozumieją znaczenia tych wyrazów.
Dysleksja i jej wpływ na komunikację
Dysleksja to specyficzne zaburzenie uczenia się, które wpływa na zdolność czytania i pisania. Choć nie jest bezpośrednio związana z mową, ma ogromny wpływ na komunikację pisemną, co w dzisiejszym świecie cyfrowym może stanowić duże wyzwanie. Osoby z dysleksją często są obarczone trudnościami z rozpoznawaniem słów. Sprawia to, że czytają wolniej i bardziej się przy tym męczą. Mogą także doświadczać problemów z poprawnym zapisem wyrazów, co wynika z nieprawidłowego przetwarzania fonologicznym, a co za tym idzie również zapamiętywania sekwencji liter. Nierzadko występują u nich także trudności ze składnią oraz interpunkcją, co może prowadzić do niejasności w pisemnej komunikacji.
Dysgrafia – trudności w zapisie
Dysgrafia to zaburzenie motoryczne, które wpływa na zdolność pisania. Osoby z tym problemem mają kłopoty z kontrolą mięśni dłoni, co skutkuje nieczytelnym charakterem pisma oraz problemami z odzwierciedleniem odpowiedniego kształtu liter. Mogą także mieć trudności z organizacją tekstu na kartce, co sprawia, że ich notatki stają się chaotyczne i trudne do odczytania. Pisanie dla nich bywa męczące i wymaga znacznie większego wysiłku niż u osób bez tego zaburzenia, co często prowadzi do frustracji i niechęci do pisemnej komunikacji.
Afazja – utrata zdolności językowych
Afazja to zaburzenie komunikacji, które występuje na skutek uszkodzenia mózgu, najczęściej w wyniku udaru, urazu głowy lub chorób neurodegeneracyjnych. Może objawiać się trudnościami w mówieniu, rozumieniu języka, czytaniu i pisaniu. W zależności od rodzaju afazji, osoba może mieć problem ze znajdowaniem właściwych słów, formułowaniem poprawnych zdań lub nawet całkowicie stracić zdolność werbalnego porozumiewania się.
Mutyzm selektywny – lęk przed mówieniem
Mutyzm selektywny to zaburzenie lękowe, które polega na niemożności mówienia w określonych sytuacjach lub w obecności konkretnych osób. Dziecko z mutyzmem selektywnym może swobodnie rozmawiać w domu, ale w szkole lub wśród nieznajomych całkowicie milknąć. To nie jest celowe ignorowanie innych, lecz reakcja na silny stres. Zaburzenie to może prowadzić do poważnych trudności w nawiązywaniu relacji społecznych i uczestniczeniu w edukacji.
Jąkanie – niepłynność mowy
Jąkanie to zaburzenie płynności mowy, które charakteryzuje się powtarzaniem sylab, blokadami w wypowiedziach oraz przedłużaniem dźwięków. Może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Jąkanie często nasila się w sytuacjach stresowych lub gdy osoba czuje presję społeczną. W niektórych przypadkach może wiązać się z reakcją na silne emocje lub lęk przed oceną.
Podsumowanie
Wymienione tutaj, najczęściej spotykane, zaburzenia komunikacji przybierają różne formy – od trudności w fizycznym porozumiewaniu się po problemy z czytaniem i pisaniem. Mogą mieć one wpływ na codzienne życie, relacje społeczne oraz edukację. Warto pamiętać, że każda osoba zmagająca się z zaburzeniami komunikacyjnymi doświadcza ich w indywidualny sposób. Współczesne podejście do diagnozy i badań nad komunikacją pomaga coraz lepiej rozumieć te trudności i ich wpływ na życie codzienne. Kluczowe jest budowanie świadomości społecznej i akceptacji wobec osób, które na co dzień mierzą się z wyzwaniami w porozumiewaniu się z innymi ludźmi.
Tekst: Iga Karst [Copyright ©2025 by Iga Karst] / Zdjęcie: Iga Karst [Copyright ©2025 by Iga Karst] / Redakcja: M.S.
KOMENTARZE
Dodaj komentarz albo zadaj pytanie na Instagramie albo Facebooku.
